2025-yilda O‘zbekiston marketpleyslarida savdoni qanday boshlash mumkin

Marketpleys — bu o‘z zimmasiga trafik, vitrina, yetkazib berish va mijozlarga xizmat ko‘rsatishning bir qismini oladigan, sotuvchilar o‘z mahsulotlarini joylashtirishi mumkin bo‘lgan onlayn platforma. Biznes uchun bu o‘z internet-do‘konini ishga tushirishga nisbatan ancha qulay imkoniyat hisoblanadi, chunki savdoni boshlash uchun sayt, reklama va logistikaga katta mablag‘ sarflash shart emas.

Shu bilan birga, marketpleyslarning komissiyalar, tovarga qo‘yiladigan talablar, logistika va hisobga olish tartibi bo’yicha o‘z qoidalari bor. Savdo hajmi oshgan sari sotuvchi uchun qoldiqlarni, buyurtmalarni va moliyaviy mablag‘larni samarali boshqarish muhimroq bo’lib boraveradi. Shuning uchun platformani tanlash va uning shartlarini yaxshi tushunish — faoliyatni boshlashdagi muhim qadam hisoblanadi. Maqolada O‘zbekistonning asosiy marketpleyslarini ko‘rib chiqamiz va har bir platformada savdo qilish jarayoni qanday tashkil etilganligini tahlil qilamiz.

Marketpleyslarda qoldiqlarni kuzatib borish, buyurtmalarni o‘z vaqtida bajarish va foydani nazorat qilish muhim. МойСклад xizmati buning uchun juda qulay: u qoldiqlar va narxlarni avtomatik yangilaydi, yorliqlarni chop etadi, barcha xarajatlarni hisobga olgan holda haqiqiy foydani ko‘rsatadi, qachon va qaysi mahsulotni sotib olishni aniq bilish uchun zaxiralarni bashorat qiladi.

Barchasini bitta oynadan boshqarishingiz mumkin — xizmat Uzum Market, Wildberries, Ozon va boshqa platformalar bilan integratsiyalangan. Sinab ko‘ring, bu bepul.

O‘zbekiston marketpleyslar bozori: hozirgi holati va rivojlanishi

2022-yilda Uzum Market ishga tushirildi. U birinchi yirik mahalliy marketpleys bo‘lib, ichki bozor va o‘zbekistonlik sotuvchilarga e’tibor qaratgani tufayli tez orada yetakchi o‘rinni egallab oldi.

Wildberries o‘zbekistonlik xaridorlar uchun savdoni 2022-yilda boshladi. Dastlab chegaralararo format bilan ishlab, keyinchalik mahalliy infratuzilmani rivojlantirdi va mahalliy sotuvchilarni jalb qila boshladi.

Ozon 2023-yilda mamlakatga tovarlarni yetkazib berishni rasman boshladi. 2024-yilga kelib esa o‘z logistika tizimi orqali mahalliy tadbirkorlar bilan hamkorlikni yo‘lga qo‘ydi. Sello 2021-yilda ulgurji va B2B yo‘nalishiga ixtisoslashgan marketpleys sifatida paydo bo‘ldi va dastlabki kunlardan boshlab mahalliy sotuvchilar bilan ishlab kelmoqda.

Eng yosh o‘yinchi 2025-yilda xaridorlar uchun ishga tushirilgan va o‘sha yilning o‘zida mahalliy sotuvchilarni ulashni boshlagan Market Yandex Go bo‘ldi. 2025-yil oxirida bozor faol o‘sish bosqichida edi: asosiy ishtirokchilar allaqachon shakllangan, lekin sotuvchilar uchun ish shakllari va shartlar rivojlanishda davom etmoqda.

Uzum Market

Uzum Market — rivojlangan logistika va keng auditoriyaga ega O‘zbekistonning eng yirik marketpleysi hisoblanadi. Platforma 2022-yilda ishga tushirilgan va 2026-yilga kelib ham yetakchiligini saqlab qolmoqda: elektron tijorat bozorining 70 foizdan ortig‘i unga tegishli, 14 000 dan ortiq tadbirkor va kompaniyalar o‘z mahsulotlarini bu platforma orqali sotmoqda. Uzum Market vitrina, yetkazib berish, topshirish punktlari, shuningdek, o‘qitish va qo‘llab-quvvatlashni taqdim etadi.

Sotuv modellari (fulfilment)

Uzum Market’da buyurtmalar bilan ishlashning bir nechta sxemalari mavjud, aynan sizning biznesingizga mos keladiganini tanlash muhim:

FBO — Operator tomonidan to’ldirish. Sotuvchi tovarlarni marketpleys omboriga topshiradi, Uzum Market esa buyurtmalarni o‘zi saqlaydi, komplektlaydi va xaridorlarga yetkazib beradi. Bu ko‘pchilik sotuvchilar uchun asosiy format bo‘lib, logistika muammolarini minimallashtiradi.

FBS — Sotuvchi tomonidan to’ldirish. Sotuvchi mahsulotlarni o‘z omborida saqlaydi, qayta ishlaydi va buyurtma olinganda marketpleysga jo‘natadi. Uzum Market xaridorga yetkazib berishni o‘z zimmasiga oladi. FBS orqali oziq-ovqat mahsulotlarini sotish mumkin emas (sport oziq-ovqatlaridan tashqari).

DBS — Sotuvchi tomonidan to‘g‘ridan-to‘g‘ri to’ldirish. Bu sxemada sotuvchi tovarni xaridorga yetkazib berishni mustaqil ravishda boshqaradi. Bunda marketpleys vitrina va xaridorlarni jalb qilishni ta’minlaydi, sotuvchi esa logistika va buyurtmani bajarish uchun javobgar bo‘ladi. Bu nostandart o‘lchamdagi yoki o‘ziga xos shartlarda saqlanishi kerak bo’lgan tovarlar uchun qulay usul hisoblanadi.

EDBS — Xaridor-sotuvchi tashqi bitimi. Bu modelda xaridor tovarni platformada ko‘radi, ammo oldi-sotdi shartnomasi va bitimning o‘zi marketpleys tizimidan tashqarida tuziladi. Odatda bu yirik elektr jihozlari va maishiy texnika uchun qo‘llaniladi: ma’lumotlar katalogda aks ettiriladi, biroq rasmiylashtirish bevosita sotuvchi va xaridor o‘rtasida amalga oshiriladi.

Bir vaqtning o‘zida bir xil SKU bir nechta sxema bo‘yicha sotilishi mumkin, lekin FBO (Operator tomonidan to’ldirish) usuli doimo ustuvor hisoblanadi.

Sotuvchilar va mahsulotlarga qo‘yiladigan talablar

Platformada quyidagilar savdo yuritishi mumkin:

• yuridik shaxslar,
• yakka tartibdagi tadbirkorlar,
• O‘zbekistonda ro‘yxatdan o‘tgan o‘zini o‘zi band qilgan shaxslar.

Assortiment va sifatga qo‘yiladigan talablar:

• mahsulotlarning nomlari, tavsiflari, xususiyatlari va shtrix-kodlari to‘g‘ri bo‘lishi shart;
• e’lon qilingan toifalar va sifat standartlariga mos kelishi kerak;
• ayrim toifalar (masalan, bolalar mahsulotlari, pardoz buyumlari, elektr jihozlari) uchun sifat sertifikatlari talab etilishi mumkin.

Platforma tanlangan fulfilment modeliga qarab mahsulot o‘lchami va narxiga cheklovlar o‘rnatadi (odatda FBO/DBS uchun bu muhim omil bo‘lib, u logistikaga ta’sir ko‘rsatadi).

Sotish mumkin bo’lmagan mahsulotlarning alohida ro‘yxati mavjud (giyohvand moddalar, qurol-yarog‘, qalbakilashtirilgan tovarlar). Aniq ro‘yxatni sotuvchi qo‘llanmasidan topish mumkin.

Mahsulot kartochkalariga qo‘yiladigan talablar

Mahsulot kartochkasi bir qator qat’iy qoidalarga mos kelishi kerak — bu mahsulotning qidiruvda ko‘rinishi va konversiyasiga ta’sir qiladi:

• Nomi: mazmunli va aniq bo‘lishi kerak, ortiqcha belgilarsiz.
• Tavsifi: tuzilmali bo‘lishi, asosiy xususiyatlarni o‘z ichiga olishi kerak.
• Foto va media: mahsulotning aniq tasvirlari, o‘lcham va sifat standartlariga rioya qilish.
• Atributlar va xususiyatlar: filtrlar uchun to‘ldirilgan bo‘lishi (brend, o‘lcham, rang, texnik xususiyatlar va boshqalar).
• Shtrix-kodlar va SKU: to‘g‘ri hisob va logistika uchun majburiy hisoblanadi.

Komissiyalar va tovarlar hisobi

Uzum Market’da komissiyalar mahsulot toifasi va buyurtmani bajarish modeliga bog‘liq. Rasmiy ma’lumotlarga ko‘ra:

• komissiya stavkasi toifasi va yetkazib berish shartlariga qarab taxminan 3% dan 35% gacha bo‘lishi mumkin;
• marketpleys EDO orqali hisob-faktura taqdim etadi, sotuvchi komissiyani to‘laydi, so‘ngra komissiya va qaytarilgan mahsulotlar qiymati ushlab qolingandan keyin sof tushumni hisob raqamiga oladi;
• mablag‘larni yechib olish “Moliya” bo‘limidagi shaxsiy kabinet orqali amalga oshiriladi — qaytarilgan mahsulotlar va buyurtmalarni hisobga olgan holda summalar yo‘riqnomada ko‘rsatilgan standart muddatlarda yechib olinishi mumkin.

Logistika to‘lovi (o‘lcham va narxga qarab belgilangan yetkazib berish uchun to‘lov) buyurtmani bajarish shartlariga qarab ham undirilishi mumkin.

Ro‘yxatdan o‘tish va ishni boshlash

Uzum Market sotuvchisiga aylanish uchun quyidagilar zarur:

1. seller.uzum.uzdaro‘yxatdan o‘ting.
2. Ma’lumotlarni to‘ldiring, elektron pochta va telefon raqamingizni tasdiqlang.
3. Ro‘yxatdan o‘tish hujjatlarini yuklang.
4. Ofertani qabul qiling va do‘konni (tovar kartochkalari) to‘ldiring.

Uzum Marketda sotuvni boshlash haqida batafsil ma’lumotni bizning “Uzum Marketda qanday sotish mumkin: mutaxassis maslahatlari bilan bosqichma-bosqich yo‘riqnoma” maqolamizda o‘qishingiz mumkin.

МойСкладning Uzum Market bilan integratsiyasi

МойСклад — bu har qanday turdagi biznes uchun tovar hisobi xizmati. Shu jumladan, marketpleyslarda savdo qilish uchun ham. Uzum shaxsiy kabinetidagi ma’lumotlar doim ham to’liq tahlil uchun yetarli bo‘lmasligi mumkin. Agar siz bir vaqtning o‘zida bir nechta savdo maydonchalarida sotsangiz, buyurtmalarni qayta ishlashda tartibsizlikka duch kelishingiz mumkin.

Muhim ma’lumotlarni o‘tkazib yubormasdan, vaqtni МойСклад yordamida tejash mumkin. Barcha jarayonlar bitta joyda: mahsulotlarni yuklashdan tortib, buyurtmalarni hisobga olish va logistikagacha.

Buyurtmalarni boshqarish — buyurtmalarni to‘g‘ridan-to‘g‘ri МойСкладdan qabul qiling, ularning holatlari qo‘lda kiritish kerak emas, tizimlar orasida avtomatik ravishda yangilanadi. Mahsulotlarni qaytarish ham nazorat ostida bo‘ladi.

Narxlar — barcha savdo nuqtalari uchun narx va qoldiqlarni avtomatik yangilashni yoqing. Biz ularni Uzumdan МойСкладga ko’chiramiz.

Mahsulotlarni boshqarish – Uzum ma’lumotlari asosida МойСкладdagi mahsulotlaringiz nomenklaturasini avtomatik ravishda yaratamiz va yangilaymiz. Yo‘qolgan mahsulotlar hisobi ham mavjud.

Buyurtmalar va hujjatlarni qayta ishlash — buyurtmalar, yuk xatlari va jo‘natmalarni import qiling — hammasi avtomatik ravishda sinxronlanadi, jumladan dastlabki kirim ham. Marketpleysning barcha to‘lovlarini to’liq hisobga oling: logistika, saqlash, reklama va boshqa xarajatlar.

Wildberries O‘zbekiston

Wildberries — WB Hamkorlar portali orqali O‘zbekistonlik sotuvchilar bilan ishlaydigan xalqaro marketpleys. Sotuvchi uchun bu tayyor savdo infratuzilmasidan foydalanish imkoniyatini beradi: vitrina, buyurtmalar, to‘lovlar va logistika, ammo mahalliy platformalarga qaraganda qattiqroq qoidalar va talablar mavjud.

Wildberries ko‘pincha biznesni kengaytirish kanali yoki mahalliy bozorda boshlangandan keyingi ikkinchi marketpleys sifatida tanlanadi.

Ro‘yxatdan o‘tish va faoliyatni boshlash

Wildberries’da savdo qilish WB Hamkorlar portalida shaxsiy kabinetni ro‘yxatdan o‘tkazishdan boshlanadi. Faqat O‘zbekiston Respublikasining soliq rezidentlari bo‘lgan yuridik shaxslar va yakka tartibdagi tadbirkorlar ro‘yxatdan o‘tishlari mumkin. Jismoniy shaxslar va norezidentlar platformada ishlashga ruxsat berilmaydi.

Ro‘yxatdan o‘tish quyidagi bosqichlarda amalga oshiriladi:

• biznes egasining (menejerning emas) telefon raqami kiritiladi;
• raqam SMS orqali yuborilgan kod bilan tasdiqlanadi;
• mamlakat tanlanadi va STIR kiritiladi;
• litsenziya to‘lovi amalga oshiriladi.

O‘zbekistonlik sotuvchilar uchun QQSni o‘z ichiga olgan holda 7 000 so‘m miqdorida bir martalik litsenziya to‘lovi belgilangan. Bu to‘lov kabinetni faollashtirish uchun majburiy bo‘lib, shartnoma bekor qilinganda qaytarilmaydi va ko‘rsatilgan STIRga biriktirilgan hisob raqamidan bir marta o‘tkazma orqali to‘lanishi lozim.

To‘lov amalga oshirilgandan so‘ng, odatda bir necha ish kuni ichida kabinet faollashtiriladi. Agar belgilangan muddatda to‘lov amalga oshirilmasa, ro‘yxatdan o‘tish bekor qilinadi.

Savdo modellari va fulfilment

Wildberries sotuvchilarga bir nechta savdo modelini taklif etadi. Model tanlovi mahsulot qayerda saqlanishi, yetkazib berish uchun kim javobgar ekanligi va qanday cheklovlar amal qilishini belgilaydi.

Wildberries’da FBO, FBS, DBS, EDBS modellari mavjud. Istalgan ish modeli hamma mahsulotlar bilan ishlashda qo‘llanilmaydi. Muayyan sxema bo‘yicha ishlash imkoniyati tovarning toifasi, vazni va o‘lchamlariga bog‘liq.

Mahsulotlarga qo‘yiladigan talablar, vazn va o‘lcham cheklovlari

Wildberries’da har bir savdo modeli uchun tovarlarning vazni va o‘lchamlari bo‘yicha cheklovlar mavjud. Ushbu cheklovlar tovarni qaysi sxema bo‘yicha sotish va qayta ishlashga qabul qilish mumkinligini belgilaydi. Agar mahsulot parametrlari ruxsat etilgan qiymatlardan oshsa, uni tanlangan model bo‘yicha joylashtirish yoki jo‘natish mumkin emas.

Mahsulotni qo‘shishdan avval sotuvchi quyidagilarni tekshirishi lozim:

• tovar vazni;
• qadoqlash o‘lchamlari;
• parametrlarning tanlangan savdo modeli talablariga muvofiqligi.

Ushbu talablar bajarilmasa, qabul qilishni rad etish, tovarni bloklash yoki savdo to’xtatilishiga olib kelishi mumkin.

Assortiment va sifatga qo‘yiladigan talablar

Wildberriesda tovarlarni majburiy identifikatsiyalash va markirovkalash talablari mavjud. Har bir mahsulotning shtrix-kodi to‘g‘ri bo‘lishi shart. Ayrim toifalar uchun qo‘shimcha ravishda GTIN yoki texnika uchun IMEI kabi maxsus identifikatorlar talab etiladi.

Sotuvchi majburiyatlari:

• tovarlar va yetkazib berishni to‘g‘ri belgilash;
• amal qiluvchi kodlardan foydalanish;
• haqiqiy tovarning kartochkada ko‘rsatilgan ma’lumotlarga mos kelishini ta’minlash.

Markirovkalash qoidalarini buzish yetkazib berishni rad etish, kartochkalarni bloklash va moliyaviy jazolarga olib kelishi mumkin.

Mahsulot kartochkalariga qo‘yiladigan talablar

Mahsulot kartochkasi sotuvchi tomonidan WB Hamkorlar shaxsiy kabinetida yaratiladi va to‘ldiriladi. Unda tovar haqida to‘liq va ishonchli ma’lumotlar bo‘lishi shart.

Kartochkaning majburiy elementlari:

• tovarning to‘g‘ri nomi;
• toifasi;
• filtrlash uchun xususiyatlari va parametrlari;
• mahsulot rasmlari;
• tovarni aniq aniqlash imkonini beruvchi ma’lumotlar.

Kartochkadagi ma’lumotlar amaldagi mahsulotga to‘liq mos kelishi kerak. Xususiyatlari, nomi yoki rasmidagi xatolar mahsulotning katalogdan berkitilishiga, qaytarilishiga va marketpleys tomonidan jazo choralariga olib kelishi mumkin.

Narxlar, chegirmalar va tijorat shartlari

Wildberries’dagi narxlar va chegirmalar sotuvchi tomonidan shaxsiy kabinet orqali boshqariladi. Marketpleys komissiya modelidan foydalanadi: komissiya miqdori, logistika to‘lovlari va qo‘shimcha ushlab qolishlar tovar toifasi va tanlangan savdo modeliga bog‘liq.

Savdoni boshlashdan oldin sotuvchi quyidagilarni hisobga olgan holda iqtisodiy jihatlarni oldindan hisoblashi muhim:

• marketpleys komissiyasi;
• logistika xarajatlari;
• qaytarishlar;
• qoida buzilganligi uchun ehtimoliy jarimalar.

Buyurtmalar va qaytarishlar bilan ishlash

Barcha buyurtmalar sotuvchining shaxsiy kabinetida aks ettiriladi. Savdo modeliga qarab, sotuvchi tovarni jo‘natishga tayyorlaydi yoki marketpleys omboridan buyurtmalarning bajarilishini kuzatib boradi. Qaytarishlar ham Wildberries qoidalariga muvofiq amalga oshiriladi va hisob-kitoblarda inobatga olinadi.

Yangi sotuvchilar uchun amaliy maslahatlar

Wildberries intizom va tizimli yondashuvni talab qiladi. Ko‘pincha qiyinchiliklar quyidagilar tufayli yuzaga keladi:

• noto‘g‘ri to‘ldirilgan mahsulot kartochkalari;
• markirovkadagi xatolar;
• sotish modelining noto‘g‘ri tanlangani;
• qoldiqlar va yetkazib berishni nazorat qilishning yo‘qligi.

Sotuvchi jarayonlarni hisobga olish va nazorat qilishni qanchalik erta yo‘lga qo‘ysa, o‘sish paytida operatsion yo‘qotishlar shunchalik kam bo‘ladi.

МойСклад Wildberries bilan ishlashda qanday yordam beradi

Buyurtmalarni qayta ishlash 75% tezroq va xatosiz — turli platformalardan buyurtmalarni bir joyda qabul qiling. Ularning holatlarini real vaqt tarzida kuzating.

Buyurtmani bekor qilish xavfi minimal, kartochkalar esa marketpleys qidiruvida o‘z o‘rnini yo‘qotmaydi. Qoldiqlarni avtomatik yuklash tufayli, barcha platformalarda doimo mavjud mahsulotlarning dolzarb miqdori ko‘rsatiladi.

Buyurtmalarni tez qayta ishlash va yig‘ish tufayli reytingingiz yuqoriroq bo‘ladi. Yorliqlar va yig‘ish varaqalarini to‘g‘ridan-to‘g‘ri МойСкладdan chop eting.

Yandex Market GO

O‘zbekistondagi Yandex Market partner.market.yandex.uz hamkorlik portali orqali ishlaydi va Yandex xizmatlari ekotizimiga integratsiyalashgan. Sotuvlar Yandex Market GO marketpleysi orqali amalga oshiriladi, sotuvchining platforma bilan o‘zaro aloqasi esa hamkorning shaxsiy kabineti orqali amalga oshiriladi.

Kim sotuvchi bo‘la oladi

Yandex Market GOga O‘zbekistonda ro‘yxatdan o‘tgan yuridik shaxslar va yakka tartibdagi tadbirkorlar ulanishi mumkin. Ishni boshlash uchun sotuvchi hamkorlik portali orqali ariza topshirishi hamda kompaniya va do‘kon haqidagi ma’lumotlarni taqdim etishi kerak.

Ulanish ma’lumotlar tekshirilgandan so‘ng amalga oshiriladi. Platforma tomonidan tasdiqlanmasdan avtomatik ro‘yxatdan o‘tish ko‘zda tutilmagan.

Ro‘yxatdan o‘tish va ishni boshlash

Ishni boshlash quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

• Yandex Market GO hamkor portalida ariza topshirish;
• kompaniya, do‘kon va assortiment haqidagi ma’lumotlarni to‘ldirish;
• platforma tomonidan ma’lumotlarni tekshirish;
• tasdiqlangandan so‘ng shaxsiy kabinetga kirish huquqini olish.

Ulanishning aniq muddatlari mahsulot toifasi va taqdim etilgan ma’lumotlarning to‘liqligiga bog‘liq bo‘lib, platforma bilan hamkorlik jarayonida belgilanadi.

Savdo modellari va logistika

Yandex Market GO platformasida standart savdo modellari — FBS, FBY, DBS va tezlashtirilgan yetkazib berish — Express qo‘llaniladi.

Muayyan modellarning mavjudligi do‘kon sharoitlari, mahsulotlar toifasi va ulanish paytida kelishilgan sozlamalarga bog‘liq. Joriy savdo sxemalari hamkor interfeysida aks ettiriladi.

Mahsulot va assortimentga qo‘yiladigan talablar

Sotuvchi Yandex Market GO qoidalari va O‘zbekiston qonunchiligi talablariga mos keladigan tovarlarni joylashtirishi shart. Ayrim toifalar uchun qo‘shimcha cheklovlar va talablar amal qilishi mumkin, bular tovarlar va do‘kon moderatsiyasi paytida tekshiriladi.

Tovarlarni joylashtirish faqat moderatsiyadan o‘tgandan keyingina amalga oshirilishi mumkin.

Mahsulot kartochkalariga qo‘yiladigan talablar

Tovar kartochkalari Yandex Market tizimida yaratiladi va marketpleyslarning standart talablariga ko‘ra to‘g‘ri hamda ishonchli ma’lumotlarni o‘z ichiga olishi kerak.

Kartochkalar tekshiruvdan o‘tkaziladi. Ma’lumotlari noto‘g‘ri yoki kontent talablari buzilgan mahsulotlar sotuvga qo‘yilmaydi.

Narxlar, komissiyalar va hisob-kitoblar

Yandex Market GO komissiya modeli asosida faoliyat yuritadi. Komissiya miqdori va hisob-kitob shartlari tovar toifasi hamda tanlangan savdo modeliga bog‘liq bo‘lib, shartnoma shartlari va hamkor interfeysida aks ettiriladi. O‘zbekiston bozori uchun ochiq qat’iy stavkalar e’lon qilinmagan.

Buyurtmalar bilan ishlash

Buyurtmalar sotuvchining shaxsiy kabinetiga kelib tushadi. Buyurtmalarni qayta ishlash, yetkazib berishga topshirish muddatlari va tomonlarning mas’uliyati tanlangan savdo modeli va hamkorlik shartlariga ko‘ra belgilanadi.

МойСклад O‘zbekistondagi Yandex Market GO bilan ishlashga qanday yordam beradi

МойСкладning Yandex Market GO bilan integratsiyasi marketpleys bilan ishlashni avtomatlashtirish va jarayonlarni yagona tizimdan boshqarish imkonini beradi.

FBS, FBY, DBS va Express savdo sxemalari qo‘llab-quvvatlanadi. Integratsiya quyidagilarni ta’minlaydi:

• Yandex Market va МойСклад o‘rtasida tovarlar, narxlar va qoldiqlarni sinxronlash;
• buyurtmalarni avtomatik ravishda qabul qilish;
• hujjatlarni chop etgan holda buyurtmalarni avtomatik yig‘ish va jo‘natish;
• narxlarni to‘g‘ridan-to‘g‘ri МойСклад interfeysidan yangilash;
• buyurtmalar uchun yorliqlarni chop etish;
• bitta interfeysda bir nechta Yandex Market GO do‘konlarini boshqarish;
• ma’lumotlar har daqiqa yangilanadi.

Integratsiya qo‘l mehnati hajmini kamaytiradi va marketpleys bilan ishlashda assortiment hamda buyurtmalarni nazorat qilishni osonlashtiradi.

Ozon

Ozon O‘zbekistonlik sotuvchilar bilan rasman seller.ozon.ru/uz portali orqali hamkorlik qiladi. Platforma O‘zbekiston kompaniyalari va tadbirkorlariga marketpleysga to‘g‘ridan-to‘g‘ri ulanish hamda Ozon infratuzilmasidan foydalangan holda O‘zbekiston va undan tashqaridagi xaridorlarga tovarlarni sotish imkonini beradi.

Kim sotuvchi bo‘la oladi

Quyidagilar Ozon’da sotuvchi bo‘lishi mumkin:

• yuridik shaxslar;
• O‘zbekiston Respublikasida ro‘yxatdan o‘tgan yakka tartibdagi tadbirkorlar.

Ro‘yxatdan o‘tish vositachilar va chet el yurisdiksiyasisiz to‘g‘ridan-to‘g‘ri amalga oshiriladi.

Ro‘yxatdan o‘tish va faoliyatni boshlash

Sotuvni boshlash uchun quyidagilar zarur:

• Ozon Seller portalida ro‘yxatdan o‘tish;
• kompaniya ma’lumotlarini kiritish va ro‘yxatdan o‘tishni tasdiqlash;
• oferta shartlarini qabul qilish;
  do‘konni sozlash va mahsulotlarni qo‘shish.

Ro‘yxatdan o‘tish yakunlangach, sotuvchi shaxsiy kabinetga kirish huquqini oladi. U orqali assortiment, buyurtmalar, narxlar va tahlillarni boshqarish amalga oshiriladi.

Savdo modellari va logistika

Ozon FBO, FBS, RealFBS modellarini qo‘llab-quvvatlaydi (RealFBS’da sotuvchi o‘z yoki hamkorlik logistikasidan foydalanib, tovarlarni mustaqil ravishda saqlaydi va xaridorga yetkazib beradi).

Mahsulot va assortimentga qo‘yiladigan talablar

Sotuvchi Ozon qoidalari va qonunchilik talablariga mos keladigan tovarlarni joylashtirishi shart. Ayrim toifalar uchun qo‘shimcha cheklovlar va talablar mavjud bo‘lib, ular mahsulot va do‘kon moderatsiyasida tekshiriladi.

Mahsulotni joylashtirishdan oldin quyidagilarni tekshirish muhim:

• toifa ruxsat etilganligi;
• sertifikatlashtirish va hujjatlarga qo‘yiladigan talablar;
• yetkazib berish va saqlashga oid cheklovlar.

Mahsulot varaqalariga qo‘yiladigan talablar

Varaqalar moderatsiyadan o‘tadi. Ma’lumotlardagi xatolar yoki talablarga nomuvofiqlik mahsulotning rad etilishi yoki sotuvning cheklanishiga olib kelishi mumkin.

Komissiyalar va hisob-kitoblar

Ozon komission model asosida ishlaydi. Komissiya miqdori mahsulot toifasi va tanlangan savdo modeliga bog‘liq. Shuningdek, logistika xizmatlari va marketpleysning boshqa xizmatlari ham hisobga olinadi.

Komissiyalar, ushlab qolingan mablag‘lar va to‘lovlar haqidagi barcha ma’lumotlar sotuvchining shaxsiy kabinetida mavjud.

Buyurtmalar va qaytarishlar bilan ishlash

Buyurtmalar sotuvchining shaxsiy kabinetiga kelib tushadi. Savdo modeliga qarab, sotuvchi tovarni jo‘natishga tayyorlaydi yoki Ozon omboridan buyurtmalarning bajarilishini kuzatib boradi. Qaytarishlar marketpleys qoidalariga muvofiq qayta ishlanadi va hisob-kitoblarda inobatga olinadi.

Ozon kimlarga mos keladi

Ozon quyidagi sotuvchilar uchun mos:

• bir nechta logistika modellari bilan ishlashga tayyor bo‘lganlar;
• nafaqat O‘zbekiston ichida, balki mamlakat tashqarisida ham sotishni rejalashtirganlarga;
• yirik marketpleys talablariga mos keladigan mahsulot assortimentiga ega bo‘lganlarga.

Platforma biznesni boshlash uchun ham, uni kengaytirish uchun ham qo‘llanilishi mumkin, bunda unit-iqtisodiyot hisobini olib borish shart.

МойСклад Ozon bilan ishlashda qanday foyda keltirishi mumkin

1. Tovarlarning yagona hisobi — Ozondan МойСкладga tovarlarni modifikatsiyalar va to‘plamlarni hisobga olgan holda, takrorlamasdan yuklash.

2. Avtomatik narxlar va qoldiqlar — narxlar va qoldiqlarni МойСкладdan Ozonga yuklash, xatolar va “minus"ga sotishlar kamayadi.

3. Buyurtmalar bilan to‘liq ishlash (FBS) — buyurtmalar МойСкладga yuklanadi, holatlar sinxronlanadi, buyurtma ishga olinganligi tasdiqlanadi.

4. FBO qoldiqlari va yetkazib berishlarni nazorat qilish — Ozon omborlaridagi joriy qoldiqlar, “yo‘ldagi” tovarlarni hisobga olish, marketpleysga bir bosishda yetkazib berish imkoniyati.

5. Moliyaviy tahlil — sotish hisobotlarini avtomatik yuklash va haqiqiy foyda hisobi (daromadlilik, P& L, birlik iqtisodiyoti)

Sello

Sello — savdo maydonchasi, logistika va to‘lov xizmatini yagona platformada birlashtiruvchi raqamli ekotizim. Selloda 150 000 dan ortiq mahsulotlar mavjud bo‘lib, platformaning o‘z logistika xizmati (Sello Logistics) mavjud va u butun respublika bo‘ylab yetkazib berish punktlari tarmog‘iga ega.

Selloda kimlar savdo qila oladi

Yuridik shaxslar va O‘zbekistonda ro‘yxatdan o‘tgan yakka tartibdagi tadbirkorlar marketpleysning hamkorlari bo‘lishi mumkin.

Ro‘yxatdan o‘tish va ishni boshlash

Selloga ulanish rasmiy veb-saytdagi hamkorlik sahifasi orqali amalga oshiriladi.

Sotuvchi quyidagilarni bajarishi kerak:

1. Ariza topshirish.
2. Kompaniya va do‘kon ma’lumotlarini kiritish.
3. Tijorat shartlarini kelishib olish.

Shundan so‘ng, Sello mahsulotlarni joylashtirish, kartochkalarni rasmiylashtirish va sotuvni boshlashga yordam beradi. Platforma qo‘llab-quvvatlash uchun hamkorga shaxsiy menejer biriktiradi.

Savdo modellari va logistika

Sello Market — sotuvchilarga o‘z mahsulotlarini yaratish va joylashtirish, buyurtmalar, qoldiqlar va tahlillarni alohida platforma orqali boshqarish imkoniyatini beruvchi to‘liq funksional marketpleys.

Sello Logistikasi quyidagilarni ta’minlaydi:

• O‘zbekiston bo‘ylab tovarlarni yetkazib berish;
• buyurtmalarni berish punktlari bilan ishlash;
• eshikkacha kuryer orqali yetkazib berish.

Yetkazib berish muddati mintaqa va yetkazib berish turiga qarab 1 kundan boshlab belgilanadi.

Mahsulot va assortimentga qo‘yiladigan talablar

Platforma turli xil mahsulotlarni (kiyim-kechak, poyabzal, elektronika, uy-ro‘zg‘or buyumlari, kitoblar va boshqalar) Sello qoidalariga muvofiq bo‘lishi sharti bilan joylashtirish imkonini beradi. Bu mahsulot kartochkasida to‘g‘ri tavsif, rasmlar va parametrlar ko‘rsatilishini anglatadi.

Sello o‘z logistika tarmog‘i orqali sotilishi va qulay yetkazib berish shartlari bilan taqdim etilishi mumkin bo‘lgan assortiment bilan ishlashga yo‘naltirilgan.

Mahsulot kartochkalariga qo‘yiladigan talablar

Tovarni joylashtirish uchun sotuvchi quyidagilar ko‘rsatiladigan kartochka yaratadi:

• nomi;
• toifasi;
• xususiyatlari;
• rasmlari;
• narxi.

Mahsulot kartochkalari e’lon qilinishidan oldin platforma moderatsiyasi tomonidan tekshiruvdan o‘tkaziladi.

Komissiyalar va hisob-kitoblar

Sello rasmiy ommaviy komissiya stavkalarini veb-saytda e’lon qilinmagan; tijorat shartlari ulanish paytida individual tarzda kelishiladi. Sotuvchi platformaga chiqishdan oldin, muzokaralar bosqichidayoq komissiyalar va hisob-kitob shartlarini aniqlashtirishi muhim.

Buyurtmalar va qaytarishlar bilan ishlash

Mahsulotlar e’lon qilinganidan so‘ng buyurtmalar sotuvchining shaxsiy interfeysiga kelib tushadi. Sello o‘zining yetkazib berish xizmati va olib ketish punktlari orqali buyurtmalarni qayta ishlash va logistikani ta’minlaydi.

Qaytarish tartibi va maxsus shartlar hamkorlik hujjatlarida keltirilgan bo‘lib, ularga ulanishdan so‘ng kirish mumkin.

Sello kimga mos keladi

Platforma quyidagi sotuvchilarga mos keladi:

• o‘z logistika tizimiga ega platformada hamkorlik qilishga tayyor bo‘lganlar;
• O‘zbekiston mahalliy bozoriga yo‘naltirilganlar;
• Selloning logistika va to‘lov qo‘llab-quvvatlashini hisobga olgan holda marketpleysda o‘z do‘konidan foydalanishni xohlaydiganlar.

Sello hamma uchun avtomatik kirish imkonini bermaydi. Platforma avval sotuvchining hajmi va assortimentini ko‘rib chiqadi, hamkorlik shartlarini kelishadi, shundan keyingina qaror qabul qiladi.

Olcha

Olcha.uz — O‘zbekistondagi yirik marketpleyslardan biri. Bu yerda O‘zbekistonda ro‘yxatdan o‘tgan yakka tartibdagi tadbirkorlar, yuridik shaxslar va rasmiy soliq to‘lovchilar savdo qilishlari mumkin.

Platformaga qanday qo‘shilish mumkin

1. Sotuvchining shaxsiy kabinetida ro‘yxatdan o‘tish. Ro‘yxatdan o‘tish ommaviy taklifni qabul qilish bilan teng. Qog‘oz shartnomalar talab qilinmaydi.
2. Profilni to‘ldirish va mahsulotlarni joylash.
   Mahsulot kartochkalari, narxlar, qoldiqlar va aksiyalarni sotuvchi o‘zi shaxsiy kabinet orqali boshqaradi.
3. Yetkazib berish modelini tanlash.
   O‘zingiz yoki Olcha (MTM) infratuzilmasi orqali yetkazib berishingiz mumkin.
4. Buyurtmalarni o‘z vaqtida tasdiqlash.
   Buyurtma ish vaqtida 1 soat ichida qayta ishlanib, tasdiqlanishi lozim.
5. Sotish va to‘lovlarni qabul qilish.
   Sotilgan tovarlar uchun mablag‘ 14 kalendar kunigacha komissiya chegirilgan holda o‘tkazib beriladi.

Komissiyalar

• Tovar toifasi va yetkazib berish modeliga qarab farqlanadi.
• O‘rtacha 6,9% dan 15% gacha, Olcha tomonidan yetkazib berilganda esa yuqoriroq bo‘ladi.

E’tiborga olish muhim

• Sotuvchi tovar sifati, narxlar va qoldiqlarning dolzarbligi uchun to‘liq javobgar.
• Xaridor tovarni 10 kun ichida qaytarishi mumkin (qonun qoidalariga ko‘ra).
• “Mavjudligini noto‘g‘ri tasdiqlash” va buyurtmalarni bajarmaslik uchun javobgarlik belgilangan.
• Sotuvdan tushgan barcha soliqlar sotuvchi zimmasida.

BirBir va OLX: e’lonlar saytlari orqali sotish

Klassifayd yoki e’lonlar saytlari marketpleys emas, balki e’lonlar joylashtiriladigan maydonchalar. Ular logistika, to‘lovlar va buyurtmalarni bajarishni o‘z zimmasiga olmaydi, ammo boshlang‘ich yoki qo‘shimcha savdo kanali sifatida foydali bo‘lishi mumkin. Ayniqsa, marketpleysda savdo qilish uchun resurs yoki yetarlicha ishonch bo‘lmagan dastlabki bosqichda.

E’lonlar saytlariga kirish odatda bepul yoki shartli ravishda bepul bo‘lib, sotuvdan komissiya olinmaydi.

E’lonlar saytlari nima va ular qanday ishlaydi?

BirBir va OLX sotuvchilarga tovarlar haqida e’lon joylashtirish va xaridorlarni to‘g‘ridan-to‘g‘ri topish imkonini beradi. Platforma vitrina va trafikni ta’minlaydi, ammo keyingi barcha jarayonlar tizimdan tashqarida amalga oshiriladi:

• sotuvchi xaridor bilan o‘zi muloqot qiladi;
• to‘lov shartlarini o‘zi kelishib oladi;
• yetkazib berish yoki o‘zi olib ketishni o‘zi tashkillashtiradi

Bu jarayonlarning ko‘p qismi standartlashtirilgan marketpleyslardan asosiy farqidir.

BirBir

BirBir — O‘zbekiston bozoriga yo‘naltirilgan yangi mahalliy e’lonlar platformasi. Platforma quyidagilarni sotish uchun faol qo‘llanilmoqda:

• kundalik ehtiyoj mahsulotlari;
• ishlatilgan buyumlar;
• tovarlarning kichik partiyalari;
• murakkab logistikani talab qilmaydigan tovarlar.

BirBir talabni sinash, qoldiqlarni tezda sotish yoki mahalliy xaridorlar bilan ishlash uchun qulay hisoblanadi.

OLX

OLX — O‘zbekistonda mahalliy versiyasi mavjud xalqaro e’lonlar platformasi.

OLX ko‘pincha quyidagilar uchun ishlatiladi:

• yakka tovarlarni sotish;
• ishlatilgan yoki nolikvid qoldiqlarni sotish;
• qo’shimcha savdo kanali sifatida.

E’lonlar platformalari quyidagi hollarda foydali bo‘lishi mumkin:

• agar onlayn savdoni endigina boshlayotgan bo‘lsangiz va murakkab jarayonlarsiz mahsulotingizga bo’lgan talabni tekshirmoqchi bo‘lsangiz;
• yakka tovarlarni yoki kichik partiyalarni sotayotgan bo‘lsangiz;
• mahalliy xaridorlar bilan ishlayotgan bo‘lsangiz;
• qoldiqlarni yoki nolikvid tovarlarni tezda sotishni istasangiz.

МойСклад e’lonlar platformalari orqali sotishda qanday yordam berishi mumkin

Tovarlarning yagona hisobi. Barcha pozitsiyalar, qoldiqlar, narxlar va modifikatsiyalar bitta tizimda saqlanadi — e’lonlar platformalaridagi e’lonlar “har safar noldan” emas, balki mavjud ma’lumotlar asosida yaratiladi.

Qoldiqlarni nazorat qilish. Haqiqiy qoldiqlar МойСкладda yuritiladi — bu bir xil tovarni turli platformalar orqali bir nechta xaridorlarga sotish xavfini kamaytiradi.

Narxlarni boshqarish. Asosiy narx, minimal narx, aksiyalar va chegirmalar tizimda qayd etiladi — yagona narxlar ro‘yxatini saqlash va uni tartibsiz emas, balki ongli ravishda qayta ko‘rib chiqish osonlashadi.

Buyurtmalar va bitimlarni hisobga olish. OLX va BirBir orqali sotuvlarni buyurtma yoki jo‘natma sifatida qayd etish mumkin — har bir tovar bo‘yicha sotuvlar tarixi, takrorlanishi va shaffofligi paydo bo‘ladi.

Tannarx va foyda haqida tushuncha. Xarid narxlari, xarajatlar va tushum bir joyda hisobga olinadi — faqat “kartadagi pul” emas, balki tovarlar va toifalar bo‘yicha natijani ko‘rish imkoniyati paydo bo‘ladi.

Jarayonlarni o‘zgartirmasdan kengaytirish imkoniyati. МойСкладdagi hisob — bu marketpleyslarga ulanishni osonlashtiradigan asos: tovarlar, qoldiqlar, narxlar va ishlash mantig‘i allaqachon tuzilgan va avtomatlashtirish uchun tayyor.

Savdo kanalini qanday tanlash kerak

Kimdir uchun marketpleys — bu birinchi biznesga kirish nuqtasi. Boshqalar uchun esa — mavjud sotuvlarga qo‘shimcha kanal. Bu bosqichdagi xato ko‘pincha vaqt va mablag‘ sarflanishiga olib keladi: sotuvchi o‘z modeliga mos kelmaydigan maydonga chiqadi va tez orada onlayn savdodan ko‘ngli soviydi.

Quyida savdo kanalini tanlashda e’tibor qaratish lozim bo‘lgan asosiy mezonlar keltirilgan va O‘zbekistondagi sotuvchilar uchun mavjud bo‘lgan asosiy variantlarning taqqoslangan.

Agar siz endigina boshlayotgan bo‘lsangiz va talabni sinab ko‘rmoqchi, nimalar sotib olinayotganini tushunmoqchi, murakkab infratuzilmasiz birinchi sotuvlarni amalga oshirmoqchi bo‘lsangiz, Uzum Market yoki e’lonlar platformasidan boshlash mantiqan to‘g‘ri bo‘ladi.

Agar sizda allaqachon biznes, mahsulotlar assortimenti va iqtisodiyot haqida tushuncha bo‘lsa:

• Wildberries vaOzon kengaytirish uchun mos keladi, ammo intizom va hisobni yuritishni talab qiladi;
• Yandex Market GO asosiy savdo haydovchisi emas, balki qo‘shimcha kanal hisoblanadi;
• Sello boshlash uchun mos emas, ko‘proq hamkorlik va tizimli stsenariylar uchun mo‘ljallangan.

Marketpleys — bu o‘z qoidalariga ega savdo kanali. Sotuvchi tovarlar, buyurtmalar va pul hisobini tizim sifatida qanchalik erta yo‘lga qo‘ysa, o‘sish jarayonida shunchalik kam muammolarga duch keladi.

Ko‘p so‘raladigan savollar

Bu yangi boshlovchilar uchun eng ko‘p uchraydigan vaziyatlardir.

Marketpleyslarda qanday qilib tez va xatosiz sotish mumkin: savdoni avtomatlashtirish

Buyurtmalar, ombordagi tovar qoldiqlari va foydani qo‘lda hisobga olishda xatolar bo‘lishi muqarrar. Buning ustiga bu ko‘p vaqt talab etadi.

Maxsus dastur yordamida savdoni avtomatlashtirish bu muammoni hal qiladi. Masalan, “МойСклад” dasturi.

Birinchidan, siz doimo qancha mahsulotingiz qolganini va qancha sotib olishingiz kerakligini aniq bilasiz. Buni “Xaridlarni boshqarish” hisobotida ko‘rish mumkin:

Ikkinchidan, xaridorlarning barcha buyurtmalari ko‘z oldingizda turadi. Eng muhimi, ular МойСклад xizmatiga barcha manbalardan kelib tushadi. Masalan, Uzum Market bilan bir qatorda oddiy do‘konda, Telegram orqali va boshqa platformalarda ham savdo qilasiz.

“Xaridorlar buyurtmalari” hisobotida ularning barchasi bir joyda bo‘ladi, bu esa juda qulay. Bundan tashqari, har bir buyurtmaning o‘z holati bor (to‘langan, yig‘ilgan, yetkazib berilgan). Shu tarzda hech narsani e’tibordan chetda qoldirmaysiz.

Uchinchidan, komissiya va boshqa xarajatlarni hisobga olgan holda qancha daromad qilganingizni, ya’ni haqiqiy foyda miqdorini ko‘rasiz. Qaysi tovarlar yaxshi sotilayotgani, qaysilari esa yo‘qligini ham bilasiz. Buni “Daromadlilik” hisobotidagi raqamlar va grafikda aniq ko‘rish mumkin.

Shunday qilib, istalgan paytda biznesingizda nima bo‘layotganini bilasiz.

МойСклад xizmatining mijozi Sanjar To‘g‘ayev shunday deydi:

МойСкладni 14 kun davomida bepul sinab ko‘ring. Ro‘yxatdan o‘tganingizdan so‘ng, menejerlarimiz barchasini batafsil tushuntirib berishadi, asosiy hisobotlarni ko‘rsatishadi va biznesingizga moslashtirishda yordam berishadi.